Υπασφάλιση και υπερασφάλιση κατοικίας
Στις ασφαλίσεις περιουσίας, και ιδίως στην ασφάλιση κατοικιών, συναντάμε μια πολύ σημαντική παράμετρο που συχνά παραγνωρίζεται από ασφαλισμένους και ασφ. συμβούλους. Αυτή είναι η λεγόμενη Υπερασφάλιση-Υπασφάλιση.
Όταν ασφαλίζεται ένα περιουσιακό στοιχείο (κατοικία, αυτοκίνητο κτλ) ορίζεται μια ''αξία'' βάσει της οποίας υπολογίζονται τα ασφάλιστρα. Το ποσό της αξίας αντιστοιχεί στα χρήματα που χρειάζονται για να επανέλθει ένα περιουσιακό στοιχείο στην κατάσταση πριν τη ζημιά ή να αγοραστεί ένα αντίστοιχο περιουσιακό στοιχείο στην ίδια κατάσταση. Όταν το αναγκαίο αυτό ποσό είναι μικρότερο από το ποσό που αναγράφεται το ασφαλιστήριο προκύπτει η Υπερασφάλιση. Σε αντίθετη περίπτωση προκύπτει η Υπασφάλιση.
Τα ασφαλιστήρια στα οποία συναντάμε τις μεγαλύτερες αποκλίσεις είναι τα ασφαλιστήρια κατοικιών, και ιδιαίτερα σε αυτά όπου υπάρχει ασφάλιση μέσω τράπεζας. Για το λόγο αυτό, θα αναλύσουμε αυτές τις έννοιες με παραδείγματα πάνω σε αυτή την ασφάλιση.Για να ξεκινήσουμε την ανάλυση πρέπει να αποσαφηνιστεί ποια είναι η σωστή αξία όπου ασφαλίζονται οι κατοικίες.
Μια ασφαλιστική εταιρεία θα αποζημιώσει μια καταστροφή ενός σπιτιού με βάση την τρέχουσα κατασκευαστική αξία. Πόσα χρήματα δηλαδή απαιτούνται για να χτιστεί ένα σπίτι σήμερα από την αρχή, άσχετα με το πόσων ετών ήταν την ημερομηνία της ζημιάς. Πρακτικά μια κατοικία χρειάζεται στις μέρες μας περίπου 1.000 με 1.100€ ανά τμ για χτιστεί από την αρχή. Άρα, ένα διαμέρισμα 25 ετών και 100τμ, που στοίχισε λιγότερο για να χτιστεί τότε, σήμερα θα χρειαστεί περίπου 100.000€ για να χτιστεί ξανά. Η σωστή λοιπόν αξία είναι οι 100.000€ και σε αυτή πρέπει να ασφαλιστεί.
Υπερασφάλιση
Ας υποθέσουμε μια μονοκατοικία 200 τμ. Με βάση τον παραπάνω κανόνα, μια σωστή προσέγγιση είναι ο ιδιοκτήτης του να το ασφαλίσει για περίπου 200.000€. Εάν για κάποιο λόγο εκείνος επιλέξει να ασφαλιστεί για π.χ. 300.000€, αυτό δεν σημαίνει ότι σε μια ολική καταστροφή θα λάβει 300.000€ αποζημίωση. Πολύ πιθανό είναι για το ίδιο κτίριο να έχει πάρει δάνειο ο ιδιοκτήτης, όχι για να το χτίσει αλλά για να το αγοράσει. Επειδή η εμπορική αξία είναι μεγαλύτερη από την κατασκευαστική, το δάνειο μπορεί να έφτασε και τις 400.000€. Εδώ υπάρχει και το μεγάλο πρόβλημα με την υπερασφάλιση.
Η τράπεζα τις περισσότερες φορές ζητάει ασφάλιση για την εμπορική αξία!
Αυτό είναι ένα μεγάλο λάθος καθώς δεν υπάρχει περίπτωση για ένα κτίριο 200τμ να δοθεί αποζημίωση 400.000€. Πρέπει να δοθεί προσοχή καθώς πληρώνονται ασφάλιστρα χωρίς αντίκρισμα.
Υπασφάλιση
Και αν στην παραπάνω περίπτωση η ζημιά για τον ασφαλισμένο είναι κάποια παραπάνω ασφάλιστρα, στην περίπτωση της υπασφάλισης η ζημιά μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη. Έστω ότι για την παραπάνω μονοκατοικία ο ιδιοκτήτης, θέλοντας να μειώσει το κόστος ασφάλισης, συνάψει συμβόλαιο για 100.000€. Όντως τα ασφάλιστρα θα είναι τα μισά, εφόσον ασφαλίζεται για το μισό κεφάλαιο. Εφόσον δηλαδή έχουμε Υπασφάλιση 50%.
Τι θα γίνει σε περίπτωση ζημιάς; Λανθασμένα υπάρχει η εντύπωση ότι σε μια μικρή ζημιά, για παράδειγμα των 50.000€ (έστω μια φωτιά), ο ασφαλισμένος θα λάβει όλο το ποσό.
Αντίθετα, όταν υπάρχει Υπασφάλιση, ο ασφαλισμένος λαμβάνει το ύψος της ζημιάς επί τον συντελεστή της Υπασφάλισης! Ο συντελεστης ορίζεται σαν το πηλίκο της ασφαλιζόμενης αξίας προς την κατασκευαστική.
Για το παραπάνω παράδειγμα, 100.000€(ασφαλισμένη αξία) / 200.000€(κατασκευαστική αξία) = 50% . Σε κάθε ζημιά λοιπόν ο ιδιοκτητης θα αποζημιώνεται με το 50% αυτής.
Δεν πρέπει να διακινδυνεύει κανείς να πληρώσει από την τσέπη του ένα μεγάλο ποσοστό κάθε ζημιάς για να εξοικονομήσει 100-200€ το χρόνο.
